Thursday, November 30, 2006

MENSAJEM BA NASAUN HUSI ORGAUNS HUSI S.E. PREZIDENTI

MENSAJEM BA NASAUN HUSI ORGAUNS HUSI S.E. PREZIDENTI
REPUBLIKA
HO MOS
S.E. PREZIDENTI PARLAMENTU NASIONAL
NO S.E. PRIMEIRO-MINISTRO, NO S.E. PREZIDENTI TRIBUNAL
NIA NARAN
PALÁCIO DAS CINZAS, 17 NOVEMBRU 2006
2

Povo tomak iha Timor laran!
População iha Dili!
Inan-Aman Sira!
Juventude Loriko Aswain!
Sociedade tomak!
Hodi órgãos soberania, nebé hamutuk daudauk iha né nia naran, haraik-an ba
Povo hodi husu desculpa wa’in, kona ba ami ukun-na’in sira, hahú husi Presidente da
República, nia hahalok ukun nian, nebé ladun lós, hodi hamosu crise ida né!
Tamba ami husik monu hela ba imi tomak, consequências nebé imi hetan,
durante fulan nen, iha terus, iha ta’uk no matan-ben nia laran.
Ami hatene, ami sala! Ami nia sala, mak dait tiha ba imi hotu, ba katuas no ferik
sira, ba boot no, liuliu, warikoan sira!
Ami nia sala mós, mak dait tiha ba F-FDTL no PNTL!
Ita hotu buka daudauk malu, atu harí fali dame iha ita nia Rain doben ida né!
Bain-hira F-FDTL no PNTL buka hela malu atu dame no simu malu fali, ami,
tuir dever ami nian, facilita deit encontros entre instituisaun rua né, to’o ikus mai, iha loron sanulu resin lima, kotuk ba, hodi sira nia hakarak rasik, sira mai apresenta-an hamutuk ba Órgãos de Soberania nia oin no ba Povo tomak, katak sira pronto fali ona atu hal’ao sira nia serbisu, hametin estabilidade, ba ita hotu no povo tomak nia diak.

Hodi Órgãos Soberania nia naran, ha’u hakarak hato’o ami nia apreço boot tebetebes
ba Jovens sira, nebé iha lorokraik ida nebá, lori ai-funan ba fahe ba ita nia forças
rua, F-FDTL no PNTL, no fo abraço boot teb-tebes mos ba jovem sira no inan-feton
nian, simu malu ho dame iha loron bain-hira sunu lilin.
Ami hakarak fo sai, iha ocasião ida né, ami nia louvor ba sira, ba jovens sira, ba
imi nia oan sira, nebé hanoin kona ba acto simples ida, maibé ho nia valor maka’as
tebes.

Povo tomak
População iha Dili Jovens sira
Udan besik atu monu rai ona! Ami hatene preocupação nebé ita hotu iha, kona
ba maluk deslocados sira!

Tan né, mak ami, ohin iha né, hakarak fo sai ba Povu tomak, katak ita hotu tenki
hamutuk hodi TANE fali ita nia Rain!
Ita hotu tenki loke laran ba malu, fo liman ba malu fali, hodi kuda fila fali
estabilidade nebé ita lakon tiha, nuné ita hotu bele tur hakmatek, hodi serbisu hamutuk!
Ohin, ita precisa tebe-tebes atu rona malu, atu fiar malu!
Ami hatene, maluk balun sei laran todan hela! Ami hatene, F-FDTL mós hatene,
katak iha fatin balun, imi sei hirus! Nuné mós, ami hatene, PNTL mos hatene, katak iha fatin seluk, imi balun sei hirus!

Ita labele resolve buat hotuhotu, dala ida deit! Maibé, ami, Órgãos de Soberania,
ho F-FDTL no PNTL, ami haraik-an ba imi hotu, hodi husu atu soe tiha hirus né!
Ho hirus malu nafatin, ita sei labele hamutuk atu hadi’a situação ida né! Ita hotu
bele kaer nafatin buat nebé halo sala tiha ona, atu koalia ba malu, hodi ita hotu bele hadi’a! Mas lalika ho hirus, labele tan ho fuan moras!
Hirus ne, mak halo ita hotu kaer hahalok nebé ladun diak, hodi haksobu malu no
tur la metin, iha fulan nen nia laran!

Oras to’o ona, atu tau ba sorin buat sira ne hotu! Ita hotu tenki badame, hodi
haburas reconsiliação iha ita nia let, nudar imi hahú daun-daun!
Reconciliação sei la halakon, sei la taka erros nebé halo tiha ona! Maibé
reconciliação hadia ita nia fuan, hadia ita nia aten, fo brani ba ita atu perdoa malu!

Reconciliação mak sei lori ita, atu bele haré ba malu, matan ba matan! Atu ko’alia
ba malu, hanesan Maromak nia oan! Atu fo liman ba malu, hanesan criatura nebé, iha
loron ida, sei precisa malu.
Maluk Doben sira!

Ami, Órgãos Soberania, hanoin katak, semana mai né, hahú Segunda-feira, loron
ruanulu fulan Novembro né, deslocados sira hotu, tenki fila hikas ba uma!
Membros F-FDTL no PNTL, hamutuk, sei servisu ho Programa Simu Malu,
husi Governo, no Comissão Diálogo ba Reintegração Comunitária, ho mos ho
Organizações Humanitárias ONU nian, hanesan IOM no UNHCR, atu hala’o
processo evacuação husi centros deslocados sira ba ida-idak nia fatin.
Ita hotu tenki hamutuk iha processo ida né, hodi evita problema boot liu, bainhira
udan monu rai!
4
Deslocados sira lalika ta’uk, katak comunidade sira sei la simu. Jovens, husi
Comissão Diálogo ba Reintegração Comunitária preparados iha bairros ida-idak atu
hala’u servisu reconciliação ninian.
Deslocados sira lalika laran susar, tamba karik uma la iha atu hela. Maluk sira
husi Programa Simu Malu, Governo nian, sei iha nebá atu haré kona ba ida né. Ami,
Orgãos Soberania, halo apelo especial ida ba Membros Parlamento karik, Membros
Governo nian karik, funcionários sira karik, atu fo exemplo, iha Centros sira nebé sira hela bá, atu hahú muda husi imi. Imi mak tenki uluk, hodi população tuir.
Membros F-FDTL no PNTL nian, nebé sei destaca ba bairro ida-idak, hamutuk
ho Jovens sira iha bairro nia laran, sei kadó ai hamutuk, sei taka kalén hamutuk, hodi nuné, uma nia kakuluk iha kedas ona, hodi hamahon netik, bain-hira udan monu rai.

Sira sei serbisu hamutuk nafatin, hodi haré ba oda-matan sira ka janela sira, hodi nuné,família ida bele tama ba uma-laran, hela daudauk ona.
Opções sira nebé, Governo hato’o tiha ona, ne hotu sei considera hamutuk, hodi
bele hetan sucesso nebé diak, ba ema ka família nudar individual, ba mós comunidade
tomak. Maibé, opções sira né, sei discute iha nebá, iha bairros, la ós ona iha Centros Deslocados.

Povo tomak
População iha Dili laran
Jovens sira tomak
Ita hotu haka’as an hamutuk, hadi’a tiha fali ita nia Rain, haburas cometimento
ba dame, halakon ódio no vingansa, hodi hamrik fila fali, nudar Estado independente
no soberano ida, nebé merece respeito husi Rai liur.
Nudar Estado no nudar Povo, ita sidi duni, ita monu, kanek oitoan, moras
oitoan, maibé seidauk mate, nudar Estado, seidauk lakon nudar Povo.
Oras to’o ona, atu hotuhotu hamrik fila fali, nudar Povo ida deit iha Rai ida deit!
Ita sei bele hatudu ba mundu, katak ita hotu recupera fila fali ita nia dignidade!
Dignidade Povo Aswain ida, Dignidade Povo nebé hadomi duni DAME!
...

3 comments:

Anonymous said...

Xanana, o mak halo mak ohin loron ema oho malu ta malu tomate iha rai timor, agora o mak mai kolia tunsae fali??????

xanana traidor no golpista, diakliu o mundur diri deit na.

Anonymous said...

Ema tenki hare ba situasaun aktual iha TL ho laran malirin tanba situacao nee complicado teb-tebes.Krise nebe acontece nee falhanco lideranca nian nee hatenten katak laos Xanana deit, la os Alkatiri deit maibe lideres sira hotu hosi presidente to kraik iha responsabilidade ba crise aktual.Foin lalais governo halo esforco boot hodi estabelece fali paz no estabilidade iha rai laran, hanesan reconciliacao entre policia ho FFDTL, encontros of grupos marciais sira. Policia ho FFDTL nia relacao comeca diak dau-dauk ona maibe relacoes grupos marciais nian too oras nebe sei problema. Ema nebe agora ta malu, oho malu laos Xanana mak haruka maibe tanba odios e vingancas entre groups rivais oin-oin nebe mak oras nee mosu iha Timor.Agora, tanba laiha disciplina husi grupos marciais sira nian Presidente mak sala?

Unknown said...

Deskulpa bele ami hanesan povo sempre rona no kumprende imi ni kbit, maibe hakarak ka lae atu hadia fali imi nia hahalok hirak ne??? Hau la fo sala ba Xanana mas oinsa lider seluk imi los hotu?